Earth Simulation Laboratory

Het Earth Simulation Laboratory (ESL) is Barcode Architects’ grootschalige transformatie van het Robert J. van der Graafflaboratorium, het voormalige deeltjesversnellerlaboratorium op het Utrecht Science Park. Deze functie had het gebouw al lang niet meer, maar de kenmerkende constructie met één meter dikke wanden en zwaar uitgevoerde betonkolommen verwijst naar dit verleden en is in het ontwerp intact gehouden. De installaties, vloeren, wanden, plafond en gevel zijn hoogwaardig vernieuwd. Het 7.000m² tellende gebouw kent een programma van verschillende laboratoria en onderzoeksruimten voor experimenteel en fysisch onderzoek, werkplaatsen, archiefruimten en kantoren.

Stromende waterdelta

Het karakter van het nieuwe Earth Simulation Laboratory wordt bepaald door de gevel, die mooi resoneert met het grensverleggende onderzoek dat in het gebouw plaatsvindt, en de innovatie waar de Faculteit Geowetenschappen voor staat. De horizontale banden borduren voort op het oude Van de Graafflaboratorium en sluiten aan bij de faculteitsgebouwen in de omgeving. Het metselwerk volgt de oorspronkelijke structuur, het omhult de werkplaatsen van het robuuste experimentele onderzoek. De façade vertelt – met een abstracte beeltenis van het Nederlandse deltalandschap – het verhaal van de faculteit. Uit de betonpanelen die de labs en kantoren omzomen, zijn de meanderende banen van de delta uitgespaard, welke zijn ingelegd met gepolijste RVS-strips. Door het lichtspel van de zon ontstaat het beeld van een stromende waterdelta.

Vakmanschap

De betongevel weerspiegelt het vakmanschap en de innovatie die Barcode Architects nastreeft. De esthetische betonpanelen zijn speciaal voor dit project ontwikkeld, door het team van Barcode Architects & ABT. De RVS-strips vormden een kritisch detail, een uitdaging voor de uitvoering. Als ontwerpoplossing is gekozen om de strips te verlijmen met een flexibele PU-lijm, waarbij de hechting in beton wordt verricht door carborundum. Hiermee worden de verschillen in thermische uitzetting tussen beide materialen opgevangen.
Het koppelen van beton en RVS is een beproefde methode in de civiele techniek en bruggenbouw, maar is op deze schaal nooit in de Nederlandse architectuur toegepast. Hier wordt het door Barcode Architects op een innovatieve manier in de architectuur ingezet. Om de werkzaamheid van de gevel te waarborgen, is een proefopstelling gemaakt die bij TNO succesvol is getest, wat de Universiteit Utrecht heeft overtuigd samen in te zetten op deze vernieuwende gevel.

De gevel als slim technisch systeem

De gevel zorgt voor een fraai architectonisch gezicht, maar werkt tegelijkertijd als een slim technisch systeem dat in alle seizoenen voor een aangenaam binnenklimaat zorgt. In de winter is de tweede huid een warme isolatielaag om het gebouw, terwijl in de zomer de spouw ruimte geeft aan een natuurlijke luchttoevoer, waardoor het gebouw gekoeld wordt.

Het gebouw biedt extra comfort doordat de ramen aan de binnenste gevel door de individuele gebruikers geopend kunnen worden. In de werkhallen zijn in de gevel verschillende grote raampartijenopgenomen – de onderzoekers werken in een groene omgeving, maar andersom vinden ook het onderzoek en de creativiteit binnen de faculteit de weg naar buiten.
Samen met de WKO zorgt het tweede huid-principe van de gevel voor een compactere installatie en een zeer energiezuinig gebouw. Door het gevelconcept konden de gevelvlakken volledig transparant worden uitgevoerd en is de verdiepingshoogte door de compacte installaties geoptimaliseerd. Dit waarborgt een optimale daglichttoetreding en zo kan de inzet van kunstlicht worden geminimaliseerd, wat de energieconsumptie en een gezond bioritme van de gebruiker bevordert.
Deze innovatieve oplossing heeft het gebouw een BREEAM Excellent score opgeleverd, voor een laboratoriumgebouw – en zeker voor een transformatie – is dat een uitzonderlijke prestatie.

Het Earth Simulation Laboratory is uitgesproken, maar gaat perfect op in de omgeving. Het instituut ESL is een paradepaardje van de Universiteit Utrecht en de unieke gevel staat prachtig symbool voor de hoogwaardige vakwereld van de geowetenschappen.

BARCODE ARCHITECTS

Barcode Architects is een internationaal bureau voor architectuur, stedenbouw en design. Ons dynamische bureau wordt geleid door Dirk Peters en Caro van de Venne en bestaat uit 70 creatieve professionals, waaronder architecten, stedenbouwkundigen en technisch ontwerpers. 

Ons werk wordt gedreven door onze ambitie om gebouwen en plekken te creëren die hun omgeving revitaliseren en transformeren. Gebouwen die mensen bewegen en een esthetisch gevoel opwekken, en waar mensen zich mee kunnen identificeren. Onze ontwerpen zijn specifiek voor de locatie, maar altijd met een onverwachte twist. In deze frisse, eigentijdse aanpak zit de vernieuwing — de toegevoegde waarde die een project geeft aan zijn opdrachtgevers, gebruikers en omgeving. Stedenbouwkundige plannen, openbare gebouwen, hoogwaardige woon- en kantoortorens, exclusieve villa's: elk van onze projecten is uniek en het resultaat van uitgebreid, concept-gedreven experiment met functie en vorm. 

Tijdens het ontwerpproces werken we nauw samen met onze opdrachtgevers, gebruikers en ons interdisciplinaire team. Maar onze rol als architect overstijgt het ontwerpen van de beste ruimtelijke oplossing voor een opgave. Als ondernemers zoeken en creëren we actief kansen om de bebouwde omgeving te verbeteren.